Về câu hỏi của phóng viên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu rõ, như chúng ta đã biết, cơ chế điều chỉnh giá xăng theo Nghị định số 95/2021/NQ-CP và Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, chúng ta điều chỉnh 10 ngày 1 lần. Theo ý kiến của doanh nghiệp, người tiêu dùng và các chuyên gia, hiện Bộ Công Thương đang nghiên cứu sửa đổi Nghị định 95 và 83 theo hướng chu kỳ điều hành giá xăng ngắn hơn, thậm chí có thể dưới 10 ngày. Hiện việc này đang xin ý kiến của các đối tượng theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Liên quan đến kiến nghị của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg có quy định về cơ chế điều chỉnh giá điện trong năm, theo đó hàng quý EVN cập nhật chi phí phát điện của quý trước liền kề, dự kiến thông số đầu vào của khâu phát điện của các quý còn lại trong năm để tính toán lại giá bán lẻ điện bình quân. Nếu thông số đầu vào trong khâu phát điện thay đổi, làm giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng từ 3% trở lên thì giá điện được phép điều chỉnh tăng, nếu giảm thì giá điện được điều chỉnh giảm.
Như vậy, quy định hiện hành đã có cơ chế đảm bảo giá điện theo sát với giá đầu vào, đảm bảo phản ánh biến động giá trên thị trường vào giá bán lẻ điện bình quân. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, giá điện có đặc trưng khác với giá xăng dầu. Chi phí sản xuất kinh doanh điện có sự phụ thuộc cao vào các mùa trong năm là mùa mưa và mùa khô. Vào giai đoạn mùa mưa, lượng nước về các hồ thủy điện nhiều, các nhà máy thủy điện (có chi phí phát điện thấp) được huy động điều độ phát nhiều, dẫn đến tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện thấp hơn so với trong mùa khô khi mà phải huy động nhiều hơn các nguồn nhiệt điện có giá đắt hơn do nhà máy thủy điện không có đủ lượng nước để phát nhiều, đảm bảo cung cấp điện cho nền kinh tế.
"Chính vì vậy, trong Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg đã quy định rất rõ thời gian điều chỉnh giá bán điện bình quân tối thiểu là 6 tháng kể từ lần điều chỉnh giá điện gần nhất để phản ánh sự biến động khách quan của chi phí nêu trên. Như chúng ta đã biết lần điều chỉnh giá điện gần đây nhất là ngày 20/3/2019", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.
Ngoài ra, do giá điện có tác động lớn đến kinh tế vĩ mô, người dân nên việc điều hành giá điện cần phải được tính toán, đánh giá, cân nhắc rất kỹ lưỡng, đầy đủ tác động và tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg cũng đã quy định rõ việc báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét có ý kiến về phương án điều chỉnh giá điện trước khi thực hiện.
Về đề nghị tăng giá điện của EVN: Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết Bộ Công Thương đã nhận được đề nghị này. Trong giai đoạn vừa qua, thế giới chứng kiến sự biến động khó lường của giá năng lượng, giá điện tăng cao ở nhiều nước trên thế giới, một số quốc gia đã phải cắt giảm điện luân phiên. Bên cạnh đó, tác động cộng hưởng của căng thẳng địa chính trị tại châu Âu, biến động tỷ giá giữa đồng USD và nhiều đồng tiền khác, áp lực của lạm phát, gia tăng chi phí sản xuất kinh doanh trên toàn cầu đã có tác động mạnh làm giá điện tăng cao ở nhiều nước trên thế giới. Tại một số quốc gia, giá điện đã tăng gấp nhiều lần.
Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ, số liệu thống kê cho thấy giá than nhập khẩu cung cấp cho các nhà máy điện bình quân 10 tháng đầu năm 2022 tăng hơn 150% so với bình quân năm 2021, giá than trộn trong nước cho đến hết quý III năm 2022 của Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam và Tổng công ty Đông Bắc đã tăng so với đầu năm khoảng hơn 50%. Như vậy chi phí sản xuất và mua điện tăng cao so với dự kiến đầu năm, dẫn đến giá bán lẻ điện bình quân tính toán tăng cao so với giá hiện hành.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện nay Chính phủ đã giao Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành, tập đoàn nghiên cứu phương án đề xuất của EVN theo đúng quy định tại Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg xây dựng lộ trình tăng giá điện trên cơ sở cân nhắc kỹ, đầy đủ tác động đến lạm phát, đặc biệt là đời sống của người dân đang gặp rất nhiều khó khăn sau giai đoạn dịch bệnh vừa qua và trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động khó lường trong thời điểm hiện nay.
Trong bối cảnh đó, Bộ Công Thương sẽ tính toán, cân nhắc kỹ lưỡng và báo cáo các cấp có thẩm quyền theo đúng quy định để việc điều chỉnh giá điện hợp lý, hạn chế tác động ở mức thấp nhất đến kinh tế - xã hội và đời sống người dân khi điều chỉnh.