Doanh nghiệp gỗ bị "treo" cả ngàn tỉ tiền hoàn thuế

Văn bản nêu rõ từ đầu năm 2022 đến nay, các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu sử dụng nguồn gỗ rừng trồng, đặc biệt là các DN có sử dụng lượng cung gỗ rừng trồng lớn, như DN dăm, ván bóc, ván ép, viên nén đối mặt với vô vàn khó khăn, đặc biệt trong khâu hoàn thuế GTGT. Trong bối cảnh xuất khẩu các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào các thị trường lớn như Mỹ, EU và Vương quốc Anh suy giảm tới 40%-50%, dòng tiền đầu vào của các DN đang bị suy giảm nghiêm trọng, ách tắc trong khâu hoàn thuế GTGT làm cho các DN đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Theo ước tính, số tiền thuế mà các DN sử dụng gỗ rừng trồng chưa được hoàn tính đến nay đã lên tới trên dưới 1.000 tỉ đồng và số DN đã lên tới hàng trăm. Nhiều DN chưa được hoàn 40-50 tỉ đồng, có DN số tiền thuế chưa được hoàn lên tới 200 tỉ đồng.

Khó khăn trong khâu hoàn thuế hiện đã dẫn đến thực trạng một số DN phải dừng xuất khẩu, một số DN hoạt động cầm chừng. Nếu tình trạng khó khăn trong việc hoàn thuế tiếp tục kéo dài, nhiều DN sẽ phải đóng cửa. Hệ lụy của điều này là chuỗi cung gỗ rừng trồng, bao gồm hàng triệu hộ gia đình trồng rừng sẽ bị ảnh hưởng.

Theo Viforest, lý do chủ yếu dẫn đến tình trạng ách tắc trong việc hoàn thuế GTGT như hiện nay là do hướng dẫn của Tổng cục Thuế tại các văn bản xem gỗ và các mặt hàng gỗ được làm từ gỗ rừng trồng trong nước là các mặt hàng có độ rủi ro cao về thuế nên yêu cầu các cục thuế địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, phối hợp với cơ quan công an, hải quan, chính quyền địa phương trong việc xác minh nguồn gốc gỗ. Việc kiểm tra, giám sát DN như hiện nay không những làm ách tắc các hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN mà còn tạo ra tâm lý lo sợ trong cộng đồng DN.

Các yêu cầu chi tiết của cơ quan thuế về việc xác minh nguồn gốc gỗ nguyên liệu hiện đang không nhất quán với các quy định có liên quan theo hướng dẫn của Bộ NN-PTNT. Cụ thể về hồ sơ nguồn gốc lâm sản, bộ này quy định các DN tham gia mua bán, vận chuyển gỗ rừng trồng trong nước cần có "Bản chính bảng kê lâm sản do chủ lâm sản lập và bản sao hồ sơ nguồn gốc lâm sản do chủ lâm sản bán" trong khi Tổng cục Thuế quy định chi cục thuế các địa phương kết hợp với chính quyền địa bàn đi xác minh diện tích rừng trồng là bao nhiêu, có hợp pháp không, có tranh chấp không. Chưa hết, người ký hợp đồng mua bán có đủ hành vi năng lực không, có đủ năng lực cung cấp hàng không, gỗ có đủ tuổi để khai thác không...

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động vào ngày 23-12, ông Ngô Sỹ Hoài, Tổng Thư ký Viforest, cho biết sau khi nhận được văn bản kiến nghị, Bộ Tài chính đã có cuộc tiếp xúc với hiệp hội và ghi nhận những nội dung mà các DN gỗ phản ánh chứ chưa có giải pháp tháo gỡ cụ thể. Trong khi đó, các DN gỗ vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn vì hàng tồn kho nhiều, xuất khẩu bị đình trệ nên họ rất cần đến nguồn vốn để duy trì sản xuất.

Để giải quyết tình trạng ách tắc trong việc hoàn thuế hiện nay, ông Hoài cho rằng Bộ NN-PTNT và Bộ Tài chính cần có sự thống nhất để hướng dẫn cụ thể cho các DN trong việc thực hiện các yêu cầu có liên quan tới việc xác định nguồn gốc gỗ và hồ sơ lâm sản trong quá trình hoàn thuế. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm hoàn thuế đối với các DN đã có đầy đủ hồ sơ, tài liệu theo quy định nhưng hiện tại chưa được giải quyết.