Công trình tỷ đô dưới lòng đất
Việc xây một siêu dự án trên mặt đất không mang lại nhiều đột phá bằng việc đào sâu dưới lòng đất. Tại Singapore, một loạt các đường hầm rộng lớn đang được đào sâu khoảng 60m dưới lòng đất. Chúng nằm bên dưới cả các trung tâm mua sắm dưới lòng đất và thậm chí cả tàu điện ngầm của thành phố.
Được phác thảo từ năm 1990, hệ thống đường hầm thoát nước sâu Deep Tunnel Sewerage System (DTSS) là một “siêu xa lộ” dưới lòng đất. Dự án này có thể trở thành kiểu mẫu cho các thành phố khác trên thế giới. Tất cả nằm trong một kế hoạch tổng thể nhằm bảo tồn hai nguồn tài nguyên quý giá là không gian và nước.
Kỹ sư trưởng Woo Lai Lynn của dự án do cơ quan cấp nước quốc gia PUB điều hành cho biết: “Chúng tôi đối mặt với những thách thức của việc dân số gia tăng và sự phát triển của các ngành công nghiệp. Với nhu cầu gia tăng, chúng tôi không thể tiếp tục dựa vào việc mở rộng cơ sở hạ tầng xử lý nước thải hiện có. Chúng tôi phải tìm ra một giải pháp bền vững hơn và mang lại khả năng phục hồi tốt hơn cho nguồn cung cấp nước của chúng tôi”.
Giai đoạn đầu tiên hoàn thành vào năm 2008 và tiêu tốn khoảng 2,5 tỷ USD, bao gồm 48km đường hầm thoát nước và một nhà máy thu hồi nước. Giai đoạn hai khởi công vào tháng 11/2017 và dự kiến hoàn thành vào năm 2026.
Sau khi hoàn thiện, 200km đường hầm dưới lòng đất sẽ chuyển nước thải đến các nhà máy xử lý ngầm. Kỹ sư Woo chia sẻ điều khiến ông phấn khích nhất đối với dự án này là không biết sẽ gặp phải điều gì dưới lòng đẩt.
PUB cho biết dự án DTSS khi hoàn thành sẽ giải phóng khoảng 150ha đất trên bề mặt. Cơ quan này đã triển khai công nghệ mới dựa trên những gì đã học được từ giai đoạn đầu. Trong đó có loại bê tông đặc biệt chống vi sinh vật và cách bảo vệ cáp quang để giám sát công trình mà không cần cử nhiều người xuống lòng đất.
Theo Woo, hệ thống ngầm khổng lồ không chỉ giúp cung cấp nước bằng cách xử lý tới hai triệu mét khối nước thải mỗi ngày, mà còn tiếp tục cung cấp thông tin và bài học quan trọng về phát triển công trình dưới lòng đất cho Singapore.
Kho Jurong Rock Caverns lưu trữ nhiên liệu ở độ sâu 150m dưới lòng đất, giải phóng vùng đất quý giá trên bề mặt. Ảnh: Alamy
Một nguồn tài nguyên quý giá
Với diện tích đất hạn chế, Singapore bắt đầu sử dụng không gian dưới lòng đất phục vụ nhiều mục đích hơn là chỉ vận chuyển trong thập kỷ qua.
Cơ quan chính phủ JTC chịu trách nhiệm phát triển công nghiệp đang lưu trữ nhiên liệu như dầu thô trong 5 kho lớn dưới lòng đất. Với tên Jurong Rock Caverns, kho có sức chứa tương đương với 600 bể bơi tiêu chuẩn Olympic. Tất cả là để giải phóng quỹ đất quý giá trên bề mặt.
Là một phần của quy hoạch lòng đất, Cơ quan Tái phát triển Đô thị (URA) của Singapore đã uỷ quyền cho công ty Arup để đánh giá và tạo ra nghiên cứu chuẩn về phát triển không gian dưới lòng đất. Kỹ sư Peter Stones của Arup cho biết một trong những điểm quan trọng là tập trung vào tính bền vững “từ sớm” trong các dự án này.
Ông nói: “Không gian là một nguồn tài nguyên. Ở thành thị, đó là một nguồn tài khuyên khan hiếm. Vì vậy chúng ta cần quản lý và sử dụng nguồn tài nguyên đó một cách bền vững”.
Ông Stones cho biết thêm rằng bằng cách thu thập thông tin quan trọng của các kỹ sư trước khi bắt đầu một dự án, họ có thể giảm thiểu rủi ro và cải thiện tính bền vững của quá trình phát triển dưới lòng đất. Kiến thức đó cũng có thể được áp dụng cho quy hoạch và phát triển đô thị trên mặt đất.
Tương lai lấy cảm hứng từ quá khứ
Singapore không phải nơi đầu tiên khám phá ra việc sử dụng không gian dưới lòng đất.
Thủ đô Helsinki của Phần Lan có một thế giới ngầm phát triển rộng lớn. Thành phố có nhà thờ và bể bơi dưới lòng đất. Ban đầu, khu vực này được dự định là nơi trú ẩn cho cư dân thành phố trong trường hợp bị tấn công hạt nhân. Ở Montreal của Canada cũng có mạng lưới đường đi bộ dưới lòng đất lớn nhất thế giới, kéo dài hơn 30km.
Một công ty thiết kể ở Mexico City thậm chí từng phát triển ý tưởng “The Earthscraper”, một toà nhà chọc trời nằm dưới lòng đất.
Thành phố Nam Úc xây nhà, nhà thờ và khách sạn dưới lòng đất để tránh nắng nóng khắc nghiệt. Ảnh: Getty Images.
Mặc dù đã có tiền lệ trong quá khứ, với các thành phố cổ dưới lòng đất ở Tây Ban Nha và Thổ Nhĩ Kỳ, việc đưa con người sống dưới lòng đất ngày nay vẫn là một việc khó khăn.
Ông Stones cho biết: “Chúng tôi thấy những lớp thú vị khi phát triển không gian dưới lòng đất, nơi mà những công trình lấy con người làm trung tâm được ưu tiên ở cấp độ nông nhất, và các cấp độ sâu hơn được dành cho mục đích sử dụng ít cần sự tiếp xúc của con người hơn”.
Ông nói thêm: “Khi các thành phố trên toàn cầu phát triển về mật độ dân số… chúng ta sẽ thấy không gian ngầm ngày càng được mở rộng hơn. Tôi hình dung một tương lai nơi mà tầng trên cùng được ưu tiên cho con người và hệ sinh thái cũng như thiên nhiên, còn không gian ngầm có thể phục vụ tầng bên trên thông qua các cơ sở hạ tầng và mục đích sử dụng khác”.
Theo CNN
